Beneficiair aanvaarden nalatenschap, de valkuilen

Het beneficiair aanvaarden van een erfenis geeft bescherming voor een erfgenaam, omdat deze niet voor schulden van de overledene aansprakelijk wordt. Het is dus veilig, maar betekent wel dat u de formele, wettelijke ‘vereffeningsprocedure‘ moet volgen. Daarvoor zijn de erfgenamen gezamenlijk verantwoordelijk, zij zijn allen vereffenaars en mogen slechts gezamenlijk actie ondernemen. In de praktijk machtigen de erfgenamen veelal een externe specialist om de rol van vereffenaar op zich te nemen. Dit voorkomt dat de verhoudingen verstoord raken en dat er wordt afgeweken van de voorgeschreven procedure.

De wet schrijft uitgebreid voor welke verplichtingen de vereffenaar draagt.

Hieronder treft u een korte beschrijving aan.

Boedelbeschrijving

Van de nalatenschap dient zo spoedig mogelijk een beschrijving te worden gemaakt waarin de schulden in voorlopige staat worden opgenomen. Deze dient ter inzage bij de griffie van de rechtbank te worden gedeponeerd. Dit heeft als doel dat belanghebbenden de boedelbeschrijving kunnen inzien.

Meldingsplicht kantonrechter

De (voorlopige) boedelbeschrijving zal uitwijzen of de nalatenschap een positief of negatief saldo kent.

In geval de nalatenschap negatief is geldt een meldingsplicht aan de kantonrechter. Een meldingsplicht geldt ondermeer ook in geval het adres van een schuldeiser onbekend is.  Meldingen dienen zo spoedig mogelijk te worden gedaan en kunnen erin resulteren dat de kantonrechter verdere instructies geeft. Bijvoorbeeld het in nieuwsbladen openlijk oproepen van schuldeisers.

Rekening en verantwoording en slotuitdelingslijst

Indien de vereffenende erfgenamen niet van deze verplichtingen zijn ontheven, danwel hun gemachtigde, dan dient de rekening en verantwoording plus een slotuitdelingslijst ter inzage bij de griffie van het kantongerecht gedeponeerd te worden.

Bij het opstellen van de slotuitdelingslijst gelden regels qua preferentie van schuldeisers.

Zo kent de Belastingdienst als preferente schuldeiser voorrang ten opzichte van concurrente schuldeisers.

Bovendien rust op de erfgenamen de verplichting de terinzagelegging per brief bekend te maken aan eventuele legatarissen en schuldeisers. Men kan binnen één maand tegen de neergelegde rekening en verantwoording en slotuitdelingslijst in verzet komen.

Daarna wordt deze verbindend en kunnen, conform de slotuitdelingslijst, de betalingen worden verricht.

Welke preferentievolgorde is bij de vereffening van de beneficiair aanvaarde nalatenschap van toepassing?

Bij het opstellen van de slotuitdelingslijst is de volgende preferentievolgorde van toepassing.

1. Hypotheekschuld. De hypotheekbank heeft op grond van zijn hypotheekrecht voorrang op de verkoopopbrengst van de woning. Mocht de verkoopopbrengst van de woning niet voldoende zijn om de hypotheekschuld geheel af te lossen, dan heeft de bank voor de resterende vordering geen voorrang meer.
2. Loon en kosten vereffenaar. Alleen een door de rechter benoemde vereffenaar ontvangt loon en heeft voorrang.
3. Belastingschulden en overige preferente schuldeisers.
4. Uitvaartkosten. Als de uitvaartkosten buitensporig hoog zijn, dan is er geen voorrang. Als de uitvaartkosten niet kunnen worden voldaan uit de boedel, dan heeft de uitvaartverzorger veelal de mogelijkheid om de opdrachtgever van de uitvaart aan te spreken, ook als deze beneficiair heeft aanvaard of geen erfgenaam is.
5. Concurrente schuldeisers.

Een eventuele legataris is schuldeiser in de nalatenschap. De wet bepaalt dat een legaat pas wordt voldaan als alle andere schulden volledig kunnen worden voldaan. Een legataris heeft dus de laagste rang.

Sanctie bij het niet volgen van de procedure

De vereffeningsprocedure bevat nogal wat regels welke in dit artikel niet allemaal aan bod zijn gekomen.

De wetgever acht deze regels nodig, want door het beneficiair aanvaarden bieden alleen de goederen en gelden van de nalatenschap verhaalsmogelijkheden voor de schuldeisers. Kortom, hebt u de nalatenschap als erfgenaam beneficiair aanvaard, dan bent u niet met uw eigen vermogen aansprakelijk voor eventuele schulden van de nalatenschap.

Dit wordt echter anders wanneer u zich niet aan de regels van de vereffeningsprocedure houdt. Schiet u hierin toerekenbaar tekort, dan vervalt de bescherming welke de beneficiaire aanvaarding biedt en stelt de wet dat u wel met uw eigen vermogen aansprakelijk bent voor de schulden van de nalatenschap.

Raad en daad

De i-executeur specialisten staan u terzijde met raad en daad voor wat betreft het beneficiair aanvaarden en afwikkelen van de nalatenschap.